2 jaar na dato: wat ik leerde van de mantelzorg voor mijn moeder

Een artikel geleden was ik enorm open over hoe loodzwaar ik de mantelzorg voor mijn moeder vond 2 jaar geleden.

Pas nu kan ik voorbij mijn ego kijken en zeggen: gebeurt dit nog een keer, dan pak ik het anders aan. Ja, ik zou wel naar Nederland gaan om haar te knuffelen en er gewoon te zijn. Nu zou ik echter bijvoorbeeld direct professionele hulp inschakelen, want ik hoef het niet alleen te kunnen. En jij ook niet. Dat is een besef dat pas kwam toen mensen me erop wezen. Bizar eigenlijk. Als ik dit had geweten, was ik er niet zo kapot uitgekomen na die maand.

Het is namelijk niet nodig om jezelf compleet weg te cijferen als je voor een ander wilt zorgen. Jij hebt ook recht op je ruimte.

Laat me je meenemen in wat tips om mantelzorg door te komen zonder jezelf compleet weg te cijferen.

NÚMERO 1: SCHAKEL HULP IN

Niet omdat je lui bent, niet omdat je niet van je dierbare houdt. Niet omdat je er allemaal geen zin in hebt, maar juist omdat je van diegene houdt en ze de beste mogelijke mantelzorg wil bieden. Heb je het zo weleens bekeken? Nee, ik toen ook niet. Pas toen de thuiszorg het me (meerdere keren) zei, dacht ik: ja, makes sense.

Denk maar zo: heeft jouw moeder, vader, wie dan ook, er iets aan als jij ook horendol en gestresst raakt? Bedenk je hoe naar het is voor je dierbare om achteraf te horen te krijgen hoe kwaad jij op ze bent, omdat jij in hun eentje voor hen hebt moeten zorgen. Niet goed voor jullie relatie.

Mijn ervaring: Mijn moeder vond hulp niet nodig, want ze kon het wel zelf. Ik zag van niet, de hele wereld zag van niet, maar als je daar iets van zei, werd ze knetterkwaad. Niet op de dokter, niet op de thuiszorg, maar op mij – degene die alles voor haar fixte. Daardoor voelde ik me weer zwaar ondergewaardeerd en in een verdomhoekje gezet, waardoor ik geen zin meer had in die hele mantelzorg.

Het verschil tussen jou als dierbare en verpleging/de Thuiszorg

Dit hele scenario voorkom jij door zoveel mogelijk hulp in te schakelen voor de zware rotdingen (daar is de Thuiszorg gespecialiseerd in) en zelf leuke dingen met je dierbare te doen.

Koffie of water leuten, muziek luisteren, herinneringen ophalen, praten over de toekomst, noem het maar op. Zolang plasbakken legen en onderbroeken met incontinentiemateriaal er maar niet bij komen kijken.

Naast dat mijn moeder gevallen was en niks meer kon, had ze ook nog kanker. Deze verdubbeling maakte bij ons alles extra zwaar. Nog een extra reden voor de Thuiszorg dus. Bedenk dat het voor hen werk is, zij doen het dagelijks, vinden het “leuk”, want hebben dit als vakgebied gekozen.

NÚMERO DOS: ZOEK UIT WAT FINANCIEEL MOGELIJK IS

Op het moment dat jij plotseling in mantelzorg valt, denk je hier waarschijnlijk niet aan. De situatie is te hectisch en in de tijd dat je dingen uitzoekt, kun je zelf andere dingen doen.

Geloof mij als ik je zeg dat het ’t waard is om je een uur te verdiepen in verschillende mogelijkheden. Je hebt namelijk heus recht op zaken en als je die wereld induikt, zijn er legio mogelijkheden. Doe je het allemaal zelf, dan laat je geld en hulpmiddelen liggen.

Mijn ervaring: mijn moeder wilde niet aan hulp, omdat het allemaal geld zou gaan kosten. Achteraf is ze, nadat ik haar mantelzorg een maand op me had genomen, naar een zorghotel gegaan en bleek ze best een bedrag vergoedt te krijgen. Nu heb ik mijn best gedaan, maar in zo’n hotel zijn ze getraind op alle situaties, dus daar had mama het veel beter.

En nee, dat deed niets af aan hoe goed ik haar had geholpen. Dit brengt me op het volgende punt:

NÚMERO TRÈS: LAAT DAT SCHULDGEVOEL LOS

Och, een hele belangrijke, voor jezelf. Voel jij je schuldig, omdat je niet optimaal aan iemands wensen schijnt te voldoen?

Besef je dat jij niet geschoold bent voor mantelzorg. Jij bent stand-in, krijgt alles op je gekiept en je doet wat je kan. Zoals Elsa zong in Disney’s Frozen: let it GO. Dat is moeilijk, maar wel het allerbeste. Overigens: al heb je wel een beroep in de zorg, dan is het nog heel normaal dat je een dierbare door iemand anders laat verzorgen.

Moet je voorstellen dat jij je moeder of je oom bijvoorbeeld verkeerd op bed legt, of uit bed haalt? Nog erger: je per ongeluk een pil te veel of te weinig geeft. Dan ben je nog verder van huis en heb jij het gedaan.

Jij bent dochter, zoon, neef of nicht. Jij bent iemand die heel dichtbij staat en mantelzorg op je neemt uit liefde. Je schuldig voelen is wel de laatste emotie die hierbij past.

Mijn ervaring: mijn schuldgevoel was destijds enorm, vandaar ook bovenstaand advies. Bij mij ging het puur om compensatiegedrag voor de tijd met mijn vader. Destijds was ik er niet/kon ik er niet zijn en nu wel, dus nu moest ik het goedmaken. Ik was het mama (en papa) schuldig in mijn hoofd (daar heb je ‘m). Ik vertelde mezelf dat ik zwak was, als ik deze mantelzorg niet aankon.

Nou, ik zeg het je: het heeft de relatie met mijn moeder geen goed gedaan en ik was tot een paar maanden terug (2 jaar later dus) nog kwaad om die maand dat ik voor haar moest zorgen.

Hebben jullie allebei niks aan.

NÚMERO CUATRO: GA HET HUIS UIT

Als je leven in het teken staat van mantelzorg, heb je het nodig om de deur uit te gaan. Je hebt frisse lucht nodig, of een koffie bij het café op de hoek. Behalve de emoties van je dierbare, heb je ook te dealen met je eigen emoties en dat is heel erg zwaar. Daarom is het ook belangrijk dat er iemand is, meerdere mensen zijn waarmee JIJ kan praten (waarover later meer).

Een dag voor iemand zorgen die niks kan, is al een uitdaging. Of je nu voor je vriend zorgt die zijn been heeft gebroken en moet rusten, of in mijn geval: voor mijn moeder die kanker had en ook nog eens viel, waardoor ze alleen maar kon liggen en een beetje kon zitten.

Mijn ervaring: ik kwam het huis niet uit, omdat ik er heel veel moeite meer had om mama alleen te laten. Wat nu als er iets gebeurd en ik ben er net dán niet bij? Dat vergeef ik mezelf niet, dus nee, ik blijf hier.

De buren boden het aan hoor: als je even weg wil, bel me en ik pas wel even op je moeder. Zo lief, dus me rot voelen en binnen zitten was niet nodig. In mijn hoofd stond weggaan echter gelijk aan ik heb hulp nodig en kan het niet aan! Ik bleef dus star volhouden en ging er zelf half aan onderdoor.

Zelfs buiten de deur lunchen voelde bizar

Mijn moeder woont in Schaijk, een klein dorp in Noord-Brabant. Daar is dus al weinig, maar voor een paar dagen vind ik die kleinschaligheid juist heerlijk. Ik woon in Barcelona, dus die rust, lucht en natuur zijn zo welkom. Onder normale omstandigheden vind ik het juist kneuterig leuk, om met mama het dorp in te gaan en rond te snuffelen. Ik was boos op de wereld, omdat mama niets meer kon. En daardoor kwam ik ook het huis niet uit.

Na een week ging ik met de bus ergens heen en dat voelde zo bizar. Ik ging lunchen met een vriendin en hoewel we het tijdens die lunch ook over mama hadden, was ik erUIT. Ik was even uit die ziekenboeg en sloeg mezelf voor mijn hoofd dat ik het niet eerder had gedaan.

NÚMERO CINCO: NEEM MOMENTEN VOOR JEZELF, HOE KLEIN OOK

Net als voorgaand punt dus, lastig, maar zeker doen!

Yoga je 10 minuten per dag in je dagelijkse leven, doe het dan ook. Juist als je zo intensief zorgt, heb je die bewuste ademhaling en rust keihard nodig. Mediteer je 1 of 2 keer per dag? Blijf dit doen, want meditatie geeft rust en helderheid. Sta 10 minuten eerder op of doe het op een willekeurige plek in huis of buiten. Voor mijn part, mediteer je op het toilet. Als je die momenten pakt, voel je je veel beter over jezelf en daar heeft iedereen meer aan.

Mijn ervaring: ik had dit artikel moeten lezen destijds, want ik deed niks voor mezelf. Ja, ik vulde die spaarzame minuten met klagen, steunen en kreunen over hoe zwaar ik het had. Het was ook loodzwaar en ik had alle recht van spreken. Het had alleen maar geholpen om 5 minuten van me af te praten en 5 minuten te mediteren of yoga te doen.

NÚMERO SEIS: ZORG GOED VOOR JEZELF, HOE LASTIG HET OOK LIJKT

Als er één ding als eerste verdwijnt tijdens de zorg voor een ander, is het de zorg voor jezelf. En juist die zelfzorg is muy importante to keep you sane.

Heb je normaal je routine, bepaalde ontbijtjes, juices, yoga, meditatie, dansles, dagelijkse wandeling? Zodra je in mantelzorg rolt, staat je leven in het teken van een ander. Je doet alles om het makkelijk en fijn voor je dierbare te maken, maar vergeet jezelf niet! Het dubbele is hier ook: je zorgt voor een ander, die ander voelt zich rottig, omdat hij of zij niks kan en hij/zij jou nodig heeft. Er kan gesnauwd worden, waardoor jij dan weer boos wordt. én als je dan ook nog uit je eigen omgeving bent, gaat je zelfzorg er snel aan.

En daar geef je die ander dan nog de schuld van ook, want door jou kan dat niet, omdat ik de hele tijd voor jou moet zorgen!! Dat is dan weer funest is voor de onderlinge relatie en bovendien onzin, want voor jou zorgen is jouw verantwoordelijkheid.

Mijn ervaring:

Bij ons kwam ’s morgensvroeg de thuiszorg. Mama kon niet lopen, dus ik moest de deur of de garage voor ze openmaken. Ik zette mijn wekker, maar soms was ik te moe. Dan belden ze vaak al aan, dus begon mijn moeder van de stress en paniek door het huis te krijsen en te huilen. Ik werd daardoor enorm chagrijnig wakker. Dan stond zo’n type daar met een smile van oor tot oor, terwijl ik alleen maar dacht: val toch allemaal kapot, jongens. Had ik nu ff 10 minuten genomen om te stretchen, 5 minuten gemediteerd of alvast een kopje koffie in stilte gedronken, was dat heel anders gegaan.

Elke dag in stress ontwaken is geen goed begin van je dag!

NÚMERO CINCO: PRAAT EROVER

Ook zoiets wat ik absoluut niet deed, want praten is klagen en ik mag niet klagen. Mijn moedertje kan helemaal niets, dus ik mag niet zeuren over hoe zwaar ik het heb. Nogmaals, van wie niet? Het is verdorie allemaal nogal wat zeg.

Mijn ervaring:

Toen er eindelijk iemand vroeg hoe het met MIJ ging, was het hek van de dam. Dat ik me vooral heel schuldig voelde om te gaan zitten zaniken, maar het er écht uit moest. Ik trok het niet meer en wilde het ook niet meer trekken. Mijn moeder fulltime verplegen is niet mijn forte en ik deed dingen verkeerd, omdat ik niet geschoold ben. Dan werd mama boos en wilde ik al helemaal niet meer voor mama zorgen. Ze moest maar naar een zorghotel.

Punt is: dat wilde ze absoluut niet.

DENK NA OVER EEN ZORGINSTELLING/ZORGHOTEL

Om door te gaan op het vorige punt. Er bestaan dus gewoon zorghotels. Althans in Uden (Noord Brabant) wel. Het zit naast het ziekenhuis, kost je wat, maar dan zit de persoon in kwestie als een vorst(in). Zorg alom, ze komen niks tekort en ze hebben mooie kamers.

Mijn ervaring:

Mijn lieve moedertje beweerde liever de pijp uit te gaan, dan in een zorghotel gestopt te worden. Dat waren echt haar woorden. Ze wilde absoluut niet naar een hotel. Na eindeloos gesodemieter kregen we haar wél naar een zorghotel en daar ontmoette ze wonder boven wonder haar nieuwe vriend. Zo heeft het toch allemaal nog wat positiefs opgeleverd. Nu ontkent ze overigens dat ze ooit gereclameerd heeft over het hotel, maar destijds piepte ze wel anders: jaaaaa, en als je me in dat hotel zet, dan kom ik er nooit meer uit. Jullie willen me wegstoppen, nee ik blijf thuis.

BETREK HET NIET OP JEZELF

De situatie op jezelf betrekken is net zo onproductief als je schuldig voelen. Jij staat naast je dierbare, hebt een close relatie met hem of haar. Zijn ze boos? Dan tieren ze. Zijn ze chagrijnig, en/of zitten ze er doorheen? Natuurlijk krijg jij het dan juist over je heen. Degene die ons het meest lief is, wordt het hardste geraakt, omdat we weten dat we het elkaar in the end heus vergeven. Neemt niet weg dat een mantelzorg situatie een enorme deuk in jullie relatie kan trappen

Heel erg moeilijk is het om zaken en emoties gescheiden te houden.

Mijn ervaring:

Mijn moeder werd vaak boos. Emotionele manipulatie was het gewoon. Ja, ga maar lekker terug naar je leventje in Berlijn, laat mij hier maar (en weer huilen). Hoe vaak ik die wel niet heb gehoord! Het was afschuwelijk en ze schoof alles op mij. Maakte iemand anders een fout? Hoorde ik het 2 dagen later nog. Op wie werd er geschreeuwd? Op mij. De dokter, de thuiszorg en alle bezoekers kregen haar beste kant en ik kreeg alle shit. Ja, logisch. Voor iemand anders doen we ons graag goed voor en huilen en tieren doen we bij degene die het van ons kan hebben.

• 

Er wordt alleen niet bij stilgestaan dat het die persoon enorm pijn kan doen en je niet met alles kan zeggen: sorry, ik had mezelf niet in de hand of mijn grote favoriet: ja maar, je mag het mij niet kwalijk nemen, met alles wat ik heb.

Nou, dat deed ik wel, want je gilt en dondert maar niet zo tegen me. En werd ze weer verdrietig, want ze voelde zich machteloos en depri in dat bed waarin ze niks kon.

Bedenk je dus alsjeblieft dat het niet aan jou ligt. Je dierbare waardeert het enorm wat je voor ze doet, maar is waarschijnlijk te trots om het je te zeggen. Laat jij je maar eens compleet verzorgen door je vriend of vriendin

Naast dat we hier nog een uur over kunnen praten, is het belangrijkste om te weten: je hebt niet gefaald/faalt niet als je het niet trekt om voor een ander, hetzij een dierbare te zorgen. Het is menselijk om hulp te vragen.

Hou je taai en laat vooral comments achter als je erover wilt praten!