Ken je dat?
Een lied horen, voelen en compleet volschieten?
Het overkwam mij zojuist, of beter gezegd: het overspoelde me zojuist VOLLEDIG toen ik Country Roads hoorde. Ik hoor je denken: naaaaa, bij zo’n meelaller schiet jij vol? Voor de duidelijkheid: ik heb het hier over het originele Country Roads van John Denver, niet de (inderdaad) meelaller van The Hermes House Band in 19-honderd-zoveel.
Kan goed zijn dat je Country Roads daarvan kent, maar dan raad ik je toch aan om het nummer van John Denver eens te beluisteren.
Anyway: als je naar de tekst luistert, zingt Denver:
Country Roads, take me home – to the place I belong.
John Denver (1971)
En daar voelde ik ‘m: soms weet ik gewoon even niet where I belong?
Direct biggelden de tranen over mijn wangen. Jawel, terwijl ik in ons nieuwe huis stond, waarin ik met vriend, kind en mops woon. 10 minuten van het strand, altijd mooi weer en met een koelkast vol goed eten binnen handbereik. We zijn allemaal gezond, hebben allebei een baan en hebben een goed leven.
Country roads, take me home
Dat is dus het tweede gevoel wat me bij tijd en wijle overvalt: maar ik heb toch alles? Waarom moet ik dan huilen?
Nou ja, omdat ik niet alles (meer) heb: mijn ouders heb ik bijvoorbeeld niet meer. Dat gemis, gevoel zoemt elke dag op de achtergrond, en overvalt me soms ineens. Dat voelt als een klap in mijn gezicht, alsof iemand mijn hart uit mijn lijf trekt en uitwringt als een vaatdoekje. Daardoor voel ik me soms even enorm ontheemd.
Als er dan zo’n lied galmt, en Denver knalt er ook nog even ‘Mountain Mama’ (West Virginia, Mountain Mama) bovenop – waarbij ik extra besef dat ik geen Mountain Mama meer heb – ja, dan heb je me.
De wereld voelt dan zo oneerlijk – en als ik niet oplet, zwelg ik in zelfmedelijden en vind ik mijn hele leven shit.
Voordat jij daar nu een mening over gaat zitten te, liggen te, lopen te (ik kom uit de buurt van Rotterdam ;)) vormen: verlies eerst je ouders en dan mag je komen kletsen. Ja, klinkt hard en dat is het ook.
Zoals mijn vader vaak zei (oh, wat krijgt ‘ie veel credits voor quotes in stukjes): soms kun je beter je mond houden. Dat is exact wat ik denk als mensen zich proberen in te leven in mijn situatie. Dat kun je niet, en het hoeft ook niet.
Laat me gewoon maar even.. (Ramses Shaffy snapte het wel)
Verschillende plekken voelen als thuis
Ik woon in Spanje, heb 4,5 jaar in Berlijn doorgebracht, maar ik heb de eerste 28 jaar van mijn 36 jarige leven in Nederland doorgebracht. Van Schiedam, via Brabant en Amsterdam, naar Haarlem. In 2014 meldde ik mij af in Haarlem, verhuisde ik naar Duitsland en ook al had ik een maand van verstandsverbijstering in november 2015, ik heb me niet meer in Nederland geregistreerd.
Van de week scrolde ik rond op social media en bleef ik ergens hangen bij de term ‘expat’. Ik realiseerde me dat ik me geen expat (meer) voel, omdat ik al zolang in het buitenland woon. Hoewel ik Dutch at heart ben, bezit ik inmiddels ook een scheut Duits (ben sowieso kwart Duits, want papa was half Duits) en ben ik wellicht wel wat meer verspaanst dan ik zelf besef.
Is ook niet gek, na bijna 4 jaar.
Twee persoonlijkheden
Wij hebben dus net een huis gekocht en deze week is mijn vriend in Mexico (Mexico, mexiiiihiiiii – ). Kleine schok toen ik dat hoorde, want: oh, dan ben ik ineens op mezelf aangewezen, met onze dochter, hond en een parttime baan – in een stad waar ik nog niet compleet thuis ben.
In dergelijke situaties lijkt mijn persoonlijkheid zich in twee te splitsen. Enerzijds vind ik het heerlijk om even een weekje alleen te zijn. We werken allebei vanuit huis, zijn de ouders van Laia, zoeken onze weg in een nieuwe stad, zijn net verhuisd en hebben een huishouden te runnen (note to self: schoonmaakster zoeken!) Sinds 2020 zitten we op elkaars lip en ik ben iemand die haar ruimte nodig heeft, dus ja please een weekje voor mezelf. Dan hebben we elkaar daarna tenminste weer iets te vertellen, en kunnen we elkaar weer eens missen.
Anderzijds kan ik a la minute wegkwijnen en word ik onzeker. Daar heb ik eigenlijk al last van sinds we in Spanje wonen. En dit is heel kwetsbaar, want de eerste keer dat ik mij dit besef en opschrijf. De gedachte of het ‘weten’ dat ik zonder Sergio niet in Spanje had gewoond bekruipt me dan ineens. En hoewel dat oké is zit het me ergens toch dwars?
Geen probleem, of toch wel?
Daarom was mijn eerste gedachte in deze situatie ook: als lief weggaat, ga ik ook ergens naartoe. Ik werk toch remote (daarover later meer) en onze dochter kan met me mee. Later volgde een soort van ontwricht gevoel: zonder Sergio was ik niet in Spanje geweest, en gaat er iets mis, dan blijf ik hier ook niet. Zonder directe reden slaat me direct de stress om het hart: waar zou ik dan heengaan? Ja, dat zijn belangrijke vragen waartoe ik mezelf soms veroordeel. Zonder mijn vriend hier, voel ik mij blijkbaar niet thuis (genoeg)?
Of voel ik me hier sowieso niet thuis-thuis, en laat ik het leven voortkabbelen omdat ik niet weet waar ik heen wil?Nee, ook weer niet waar. Erg herkenbaar gok ik, wanneer je ooit met of voor een partner naar het buitenland best verkast.
Als puntje bij paaltje komt, dan IS dat land niet je thuis, dus zo kan dat ook precies voelen en dat is prima!
Home is wherever I’m with you
De term ’thuis’ vervaagd soms gewoon even. Ik kom uit Nederland, maar woon daar al niet meer sinds 2014 dus ik zou ook weer moeten opbouwen qua leven, werk en sociaal. Het feit dat ik mijn ouders niet meer heb, maakt dat ik me ook in Nederland ontwricht voel. Gaan wij naar Nederland, word ik overvallen door een gevoel van ‘waar kan ik heen’? Niet meer naar mijn ouderlijk huis in ieder geval, en dat is hard en maakt me ontzettend verdrietig.
Vaak word ik dan kwaad van binnen. Kwaad omdat ik er zo verdrietig van word. En die woede en verdriet mondden dan uit in een bui zoals in het begin beschreven: alles oneerlijk vinden en boos zijn op de wereld. Waarom MIJN ouders? Waarom moesten mijn ouders binnen 6 jaar ziek worden, overlijden en mij achterlaten?
Ja, dat zijn vragen waarmee ik mezelf gek kan maken, want er is geen antwoord. Het is helaas een loterij. Mijn vriend heeft zelfs zijn beide opa’s en oma’s nog, terwijl ik in mijn familie sinds 2011 ieder jaar iemand verloor. Mijn oma in 2011, familieleden tussendoor en mijn eigen vader in 2014.
Terug naar Nederland?
Hoe verklaar je dat? Dat kun je niet. Het is helaas het leven, maar met ook het wegvallen van mijn moeder in 2020, was mijn ’thuis’ ineens waar mijn partner, dochter en hond zijn. Het is een verschuiving, want voorheen had ik ook een ouderlijk thuis. Daar is niets meer van over.
Ik krijgt weleens de vraag of ik niet terug wil naar Nederland? Had mijn moeder nog geleefd, was het antwoord wellicht ‘ja’ geweest. Gewild had ik dat Laia oma Johanna had leren kennen en mama haar kleindochter. Voor mezelf nu fulltime terug naar Nederland voel ik niet. Wel tijdelijk, een maand of twee in Nederland verblijven is een van onze doelen voor volgend jaar. Op de een of andere manier voelde Berlijn, waar ik hiervoor 4,5 jaar woonde, meer als thuis dan Nederland ooit deed?
Al is Berlijn de plek waar ik enorm op mijn bek ben gegaan en mezelf enorm heb leren kennen. Of moet ik zeggen: ik ben mezelf enorm tegengekomen in de Duitse hoofdstad? Tja, dat gebeurt nu eenmaal als je single in het buitenland zit – je leert op wie je terug kan vallen, en soms ben je dat zelf alleen.
Hoe ’thuis’ soms even vervaagd
Tijdelijk emigreren heeft zoals alle dingen in het leven zijn goede en minder goede kanten. Gigantisch pieken en enorme dalen, die je met anderen kan beleven, maar ook soms in je eentje moet doen. Elke nieuwe plek waar je naartoe gaat, moet je weer gaan bouwen, moet je tot thuis zien te maken. Ik houd niet van het woord ‘moeten’ – maar het is feitelijk wel zo: je moet, anders doe je je zelf te kort.
En dat bouwen gaat soms langzamer dan je wilt, of lukt helemaal niet. Dat is oké, sommige mensen kunnen zich overal thuis voelen en anderen hebben er meer moeite mee. Zo heeft mijn vriend 6,5 jaar in Berlijn gewoond en spreekt hij, ondanks het volgen van een cursus en privélessen, geen volzin Duits. Daar heeft hij spijt van, en projecteert hij af en toe op mij met (beter) Spaans leren.
Een vriendin zei het een aantal jaren geleden tegen mij: ja, ik denk dat jij niet kan aarden zolang je geen goed Spaans spreekt.
Dat onderwerp bewaar ik graag voor een volgende post. Voor nu accepteer ik het gegeven dat de term ’thuis’ soms even vervaagd voor mij. Met drie landen op de teller, en zonder mijn ouders, voelt het vrij logisch. Des te dankbaar ben ik dat ik een partner heb die naar Nederland zou willen verhuizen als dat is wat ik nodig heb.
Wat me terugbrengt naar het lied waar dit stuk mee begon: Country Roads. Door die tekst neem ik de term ’thuis’ toch weer eens onder de loep. Ik stond totaal onverwacht enorm te huilen en hoorde mezelf zeggen: ja, soms weet ik gewoon even niet waar thuis is.
Dark and dusty, painted on the sky
Misty taste of moonshine, teardrop in my eye
John Denver (1971)